• Version
• Download 2907
• File Size 15.28 MB
• File Count 1
• Create Date 30/11/2019
• Last Updated 30/11/2019

CHIẾN THẮNG CỦA SỰ BẤT CÔNG

Bạn đọc đang cầm trên tay cuốn thứ bốn mươi ba* của tủ sách SOS², cuốn Chiến thắng của sự Bất công: Những người giàu Tránh Thuế Ra sao và Làm thế nào để Khiến Họ Đóng của Emmanuel Saez và Gabriel Zucman (The Triumph of Injustice: How the Rich Dodge Taxes and How to Make Them Pay do W. W. Norton xuất bản giữa tháng 10-2019).

Cuốn sách gây tranh cãi này viết về hệ thống thuế của nước Mỹ nhưng chắc chắn có ảnh hưởng sâu rộng trên thế giới. Vừa ra mắt gần 2 tháng đã gây tranh cãi nảy lửa ở nước Mỹ.

Những người ủng hộ thì hết lời ca ngợi: “Cuốn sách quan trọng nhất về chính sách chính phủ mà tôi đã đọc cách đây lâu rồi” David Leonhardt viết trên New York Times; Rudger Brackman thì bảo cuốn sách được viết “trong sáng như pha lê, mang tính kinh nghiệm chặt chẽ …Nó phải nằm trong danh sách việc cần làm ngay cho tổng thống kế tiếp”; hai người được giải Nobel Kinh tế thì viết cuốn sách “làm tỉnh ngộ” (Esther Duflo, chuyên nghiên cứu về bất bình đẳng và vì các công trình liên quan đến bất bình đẳng bà đã được giải Nobel kinh tế năm 2019) và “công trình đột phá khám phá ra nguyên nhân dẫn đến sự bất bình đẳng gia tăng và gây sốc của nước Mỹ….Bất kể ai hy vọng cho một tương lai tốt đẹp hơn cho những người mỹ cần đọc cuốn sách này” (Joseph Stiglitz, Nobel 2001).

Những người bảo thủ thì chê, “…, Saez và Zucman đã hết sức tuỳ tiện với các con số để có được những kết quả họ muốn” và vì 2 tác giả là các cố vấn cho thượng nghị sĩ Elizabeth Warren đang vận động để được Đảng Dân chủ chọn làm ứng viên Tổng thống, cho nên cuốn sách này là nguồn quý cho những người bảo thủ để biết “các ý tưởng điên dại nhất” của bà đến từ đâu (Robert Verbruggen, 21-11-2019). Hoặc cũng trên Tạp chí National Review, 20-11-2019 “Một lý lẽ bị đơn giản hoá quá, dẫn đến lầm lạc về sự bất bình đẳng và thuế”. Tất nhiên các tỷ phú cũng không ưa cuốn sách này vì các đề xuất triệt để của nó để đánh thuế họ, vì các tỷ phú đóng các thuế suất thấp hơn các thư ký của họ (chỉ đại tỷ phú Warren Buffet thừa nhận và ủng hộ đánh thuế bản thân họ cao hơn cũng như Goerge Soros đánh giá Elizabeth Warren là ứng viên sáng giá nhất).

Gác các vấn đề thời sự nóng hổi của chính trị nước Mỹ một năm trước bầu cử tổng thống sang bên, cuốn sách của Emmanuel Saez và Gabriel Zucman là một công trình có ảnh hưởng lâu dài không chỉ đến chính sách thuế của nước Mỹ mà của nhiều nước khác nữa, cũng như đến tương lai của dân chủ. Hệ thống thuế là một trong các định chế quan trọng nhất của mọi nền dân chủ. Hệ thống thuế không công bằng sẽ dần dần gây bất ổn xã hội, làm xói mòn niềm tin nền tảng cốt yếu của mọi nền dân chủ, hệ thống thuế không hiệu quả còn làm tổn thất các nguồn thu ngân sách để phát triển xã hội và đất nước. Chính vì thế, bất kể ai quan tâm đến xây dựng thể chế lành mạnh, văn minh, phục vụ con người không thể bỏ qua sự quan tâm đến hệ thống thuế.

Nước Mỹ đã đi tiên phong trong rất nhiều lĩnh vực, người ta thường chỉ nói đến sự tiên phong về khoa học công nghệ, nhưng sự tiên phong của nước Mỹ về cách tổ chức và quản trị xã hội có lẽ còn quan trọng hơn nữa, không có chúng thì khó có thể có sự tiên phong trong các lĩnh vực khác, và trong lĩnh vực thuế nước Mỹ cũng đã như vậy. Các tác giả muốn Mỹ tiếp tục mở đường tiên phong về thuế trong thế kỷ hai mươi mốt nên đã đưa ra các đề xuất cải cách thuế táo bạo cho Hoa Kỳ. Rất nhiều nước đã học Mỹ là vì thế. Vì thế học kinh nghiệm hay để tìm cách noi theo và các kinh nghiệm dở để tránh từ Mỹ và các nước khác phải là mối quan tâm của tất cả những ai chăm lo cho sự phát triển đất nước.

Hai giáo sư Pháp đang làm việc tại University of California, Berkeley, Mỹ này đưa ra những phân tích dễ hiểu, dựa vào dữ liệu thực tế, về lịch sử thuế ở Mỹ và quan trọng hơn các ông đã đưa ra các đề xuất rất triệt để để cải cách hệ thống thuế mỹ hy vọng làm gương cho các hệ thống thuế khác. Cả hai đều là các thành viên chủ chốt của trường phái Thomas Picketty chuyên nghiên cứu về bất bình đẳng và đang rất nổi về những phân tích chính sách và những kiến nghị chính sách gây tranh cãi trên khắp thế giới.

Ngoài việc phân tích lịch sử thuế mỹ rõ ràng, dễ hiểu giúp bạn đọc thấy được nguyên dân dẫn đến sự bất bình đẳng gia tăng và gây sốc ở nước Mỹ, cũng giúp chúng ta hiểu thêm về diễn biến chính trị ở đất nước xa xôi nhưng có ảnh hưởng ghê gớm đến bản thân chúng ta hàng ngày, các tác giả còn đưa ra những đề xuất hết sức táo bạo và độc đáo để cải cách hệ thống thuế hoa kỳ.

Thuế thu nhập luỹ tiến là một trong những ý tưởng cốt lõi. Các tác giả cũng đề xuất việc đánh thuế thu nhập hợp nhất (không trừ bất kể loại thu nhập nào) và thuế của cải hợp nhất (không trừ loại của cải nào) để tạo nguồn thu cho việc tài trợ chăm sóc sức khoẻ cho tất cả mọi người cũng như giáo dục miễn phí từ nhà trẻ đến hết trung học cho tất cả trẻ em, tài trợ học đại học công miễn phí. Những đề xuất như vậy không quá mới với các nước Tây Âu, nhất là các nước Bắc Âu nhưng với Hoa Kỳ là khá táo bạo. Chắc sẽ cần thời gian hơn để Hoa Kỳ có thể có cải cách triệt để như vậy, nhưng nếu Hoa Kỳ thực hiện thì sẽ có rất nhiều nước noi theo.

Những ai đã đọc cuốn sách thứ bốn mươi hai của tủ sách SOS², cuốn Của cải giấu giếm của các quốc gia: Điều tra về các thiên đường thuế của Gabriel Zucman chắc chắn nên đọc cuốn này của ông với Emmanuel Saez.

Cuốn sách sẽ rất bổ ích cho các nhà kinh tế, những người hoạt động trong lĩnh vực thuế cũng như cho các chính trị gia, các nhà hoạch định chính sách, các nhà nghiên cứu kinh tế, các sinh viên, các nhà báo và tất cả những ai quan tâm đến các vấn đề thuế, và xã hội nói chung. Vì thuế đụng đến tất cả mọi người, hiểu biết kỹ về thuế cũng là rất cần thiết cho mọi công dân; vì hệ thống thuế là một trong những định chế quan trọng nhất của mọi nền dân chủ, tất cả những ai quan tâm đến và phấn đấu cho dân chủ ở Việt Nam cũng nên đọc cuốn sách này.

Bắc Ninh 30-11-2019

Nguyễn Quang A

 * Các quyển trước gồm:

1. Kornai: Con đường dẫn tới nền kinh tế thị trường, Hội Tin học Việt Nam 2001, Nhà Xuất bản Văn hoá Thông tin (NXB VHTT) 2002; Con đường dẫn tới nền kinh tế tự do (NXB Tri thức. 2007)
2. Kornai: Hệ thống Xã hội chủ nghĩa, NXB Văn hoá Thông tin 2002
3. Kornai- K. Eggleston: Chăm sóc sức khoẻ cộng đồng, NXB VHTT 2002
4. Soros: Giả kim thuật tài chính
5. de Soto: Sự bí ẩn của tư bản, NXB Chính trị Quốc gia, 2006 [Sự bí ẩn của Vốn]
6. E. Stiglitz: Chủ nghĩa xã hội đi về đâu?
7. A. Hayek: Con đường dẫn tới chế độ nông nô
8. Soros: Xã hội Mở
9. Popper: Sự Khốn cùng của Chủ nghĩa lịch sử
10. Popper: Xã hội mở và những kẻ thù của nó, I, Plato
11. Popper: Xã hội mở và những kẻ thù của nó, II, Hegel và Marx
12. Thomas S. Kuhn: Cấu trúc của các cuộc Cách mạng Khoa học
13. Thomas L. Friedman: Thế giới phẳng, Nhà xuất bản Trẻ, 2006
14. Một năm Hội nghị Diên Hồng Hungary do Nguyễn Quang A tuyển, dịch, biên soạn
15. Kornai János: Bằng Sức mạnh Tư duy, tiểu sử tự thuật đặc biệt, NXB Thanh Hóa, 2008
16. Kornai János: Lịch sử và những bài học, NXB Tri thức, 2007
17. Peter Drucker: Xã hội tri thức, Quản lý, Kinh doanh, Xã hội và Nhà nước, tập tiểu luận
18. Murray Rothabrd: Luân lý của tự do
19. Amartya Sen: Tư tưởng về công bằng
20. Kornai János: Chủ nghĩa xã hội, chủ nghĩa tư bản, dân chủ và thay đổi hệ thống
21. Kornai János: Các ý tưởng về chủ nghĩa tư bản, NXB Thời Đại, 2012.
22. Robert Kagan: Thế giới mà Mỹ tạo ra, 2012
23. Daron Acemoglu, James A. Robinson: Vì sao các Quốc gia Thất bại, 2012 (NXB Trẻ có bản dịch khác được xuất bản năm 2013)
24. Kỷ yếu hội thảo Đại học Michigan: Bàn tròn Ba Lan-Những bài học, 2013
25. Thương lượng những thay đổi cơ bản: Hiểu và mở rộng các bài học của các cuộc đàm phán Tròn Ba Lan, 2013
26. Adam Michnik: Những lá Thư từ Nhà tù và các Tiểu luận khác, 2013
27. Elzbieta Matynia: Dân chủ ngôn hành, 2014
28. Josep M. Colomer: Lý thuyết Trò chơi và Chuyển đổi sang Nền dân chủ – Mô hình Tây Ban Nha, 2014
29. Lisa Anderson: Chuyển đổi sang Dân chủ, 2015
30. Paul J. Carnegie: Con Đường từ Chủ nghĩa Độc đoán đến Dân chủ hóa ở Indonesia, 2015
31. Hsin-HuangMichael Hsiao (ed.): Các nền Dân chủ Á châu Mới: So sánh Phillipines, Hàn Quốc và Đài Loan, 2015
32. Larry Diamond và Marc Plattner (biên tập) Dân chủ có Suy thoái? 2016
33. Chistian Welzel, Tự do đang lên – Trao quyền cho con người và truy tìm sự giải phóng, NXB Dân khí 2016
34. Guy Standing, Precariat – giai cấp mới nguy hiểm, NXB Dân khí, 2017
35. Bob Jessop, Nhà nước – Quá khứ, Hiện tại, Tương lai NXB Dân khí, 2018
36. Fortunato Musella, Các Lãnh tụ Vượt quá Chính trị Đảng, NXB Dân khí, 2018
37. Jamie Barlett, Nhân dân vs Công nghệ: internet đang giết dân chủ như thế nào (và chúng ta cứu nó ra sao), NXB Dân khí, 2018
38. Yang Zhong, Văn hoá và sự Tham gia Chính trị ở Trung Quốc Đô thị. NXB Dân khí, 2018
39. Donatella della Porta, Teije Hidde Donker, Bogumila Hall, Emin Poljarevic và Daniel P. Ritter, Các Phong trào Xã hội và Nội chiến – Khi các cuộc phản kháng cho dân chủ hoá thất bại. NXB Dân Khí, 2018
40. Donatella della Porta, Huy động cho Dân chủ–So sánh 1989 và 2011.NXB Dân Khí, 2019.
41. Hồi ký Triệu Tử Dương, NXB Dân Khí, 2019.
42. Gabriel Zucman, Của cải giấu giếm của các quốc gia: Điều tra về các thiên đường thuế, NXB Dân Khí, 2019