Quê Nhà trong Thế giới, hồi ký (HOME IN THE WORLD, A memoir, do Allen Lane xuất bản tháng Sáu 2021) của Amarya Sen

Lời giới thiệu

Bạn đọc cầm trên tay cuốn thứ 53 của tủ sách SOS²,* cuốn Quê Nhà trong Thế giới, hồi ký (HOME IN THE WORLD, A memoir, do Allen Lane xuất bản tháng Sáu 2021) của Amarya Sen khôi nguyên Nobel Kinh tế. Ông là nhà kinh tế học Ấn Độ được giải Nobel đầu tiên và đã dạy học ở các đại học danh tiếng New Delhi, Calcuta, Trinity College Cambridge Anh, Havard, MIT, LSE và nhiều đại học khác. Ông không những là nhà kinh tế học nổi tiếng về lý thuyết lựa chọn xã hội, ông còn là nhà giáo dục vĩ đại, nhà triết học và người luôn phấn đấu cho công bằng xã hội, xóa đói giảm nghèo, dân chủ và tự do. Cuốn Ý tưởng về Công lý của ông là cuốn thứ 19 của tủ sách SOS², cuốn Phát triển là Tự do của ông cũng được xuất bản bằng tiếng Việt.

Ông dạy học trong các lớp ban đêm cho trẻ em nghèo từ khi còn là học sinh cấp hai và cho đến nay ông vẫn dạy tại Havard. Chính vì thế chúng ta có thể học được rất nhiều từ hồi ký của ông về triết lý giáo dục. Học từ gia đình, bạn bè, đồng nghiệp và ở trường kể cả từ học sinh của mình. Đấy là một ý tưởng xuyên suốt cuốn hồi ký này, một đề tài ông trăn trở suốt gần tám chục năm qua và vẫn là vấn đề thời sự đối với chúng ta. Và tất cả chúng ta, không chỉ các nhà giáo dục mà các bậc phụ huynh và tất cả mọi người có thể học được rất nhiều về giáo dục từ cuốn hồi ký của ông.

Lịch sử triết học, khoa học cũng thấm đậm trong hồi ký của ông. Ông dành riêng một chương để đánh giá rất công bằng về Marx. Tất nhiên ông am hiểu sâu sắc về triết lý Ấn Độ. Những người quan tâm đến Ấn Độ có thể có hiểu biết thêm về đất nước vĩ đại này, kể cả các phật tử.

Tất nhiên những người quan tâm đến kinh tế học sẽ rất lý thú để biết thêm về kinh tế học cũng như bối cảnh nghiên cứu kinh tế học mà ông trình bày trong cuốn hồi ký này một cách đơn giản, dễ đọc.

Ông là học giả có những phân tích sâu về các nạn đói (kể cả một cuốn chuyên khảo về các nạn đói) và cách chống đói. Tất cả những ai quan tâm đến xóa đói giảm nghèo cũng nên đọc cuốn hồi ký này.

Lý thuyết lựa chọn xã hội gắn với việc hoạch định chính sách cho nên các chính trị gia, các nhà hoạch định chính sách cũng tìm thấy những điều bổ ích trong cuốn sách.

Lựa chọn xã hội cũng gắn mật thiết với các định chế dân chủ và tự do. Các nhà hoạt động cho dân chủ và nhân quyền cũng nên đọc cuốn sách.

Và trên hết tác giả luôn phấn đấu cho hòa bình, tránh các xung đột sắc tộc, bản sắc. Một vấn đề thời sự nóng hổi và luôn luôn cần sự chú ý để bảo vệ hòa bình. Phát triển kinh tế, giáo dục, chăm sóc sức khỏe phải là những giải pháp căn bản.

Tất cả các chú thích đánh dấu sao (*) ở dưới trang là của người dịch. Tôi cảm ơn nhà thơ Hoàng Hưng đã đọc, xem và sửa các đoạn thơ được tác giả trích trong hồi ký của ông. Bản dịch chắc còn nhiều lỗi mong bạn đọc góp ý để cho bản dịch được cải thiện.

Hà Nội 05-10-2021

Nguyễn Quang A

* Những cuốn trước:

Kornai János, Con đường dẫn tới nền kinh tế thị trường, Hội Tin học Việt Nam 2001, Nhà Xuất Bản Văn hóa Thông tin 2002.

……….

Tom Hartman, Lịch sử bị Che giấu của Chính thể Đầu sỏ Mỹ: Đòi lại nền Dân chủ của Chúng ta từ Giai cấp Thống trị. NXB Dân Khí, 2021
Adam Jetlesson, Công tắc Ngắt: sự Lên của Thượng Viện Hiện đại và sự làm Què nền Dân chủ Mỹ, NXB Dân Khí, 2021
Kornai János, Suy ngẫm, 2021
Slavoj Žižek, Đại Dịch! – Covid-19 làm lung lay thế giới, NXB Dân Khí, 2021
Slavoj Žižek, Đại Dịch! 2 – Biên niên sử của một thời đã mất, NXB Dân Khí, 2021